به گزارش صراط به نقل از همشهری ثبت درخواست نمایندگان مجلس برای استیضاح پاک‌نژاد، وزیر نفت و همتی، وزیر اقتصاد بهانه ای است تا به روند استیضاح وزیران دولت از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون بپردازیم. این استیضاح ها از دولت سوم آغاز شد و فراز و فرودهای بسیاری را به خود دیده است که در این گزارش آن را از نظر خواهید گذراند.
-
دولت سوم (۱۳۶۰ – ۱۳۶۴)
در این دولت که قاطبه نیروهای آن، منتسب به جریان «چپ سنتی» بودند، اولین استیضاح یک وزیر در تاریخ نظام جمهوری اسلامی ایران به وقوع پیوست.
گنابادی اولین وزیر استیضاح شده در جمهوری اسلامی است. گفته میشود او بعد از اختلافات بر سر زمین های سعادت آباد، توسط میرحسین موسوی نخست وزیر وقت برکنار شد اما همه جا اعلام شد که گنابادی استعفا داده است.
شهاب گنابادی(وزیر وقت مسکن و شهرسازی)
علت استیضاح: شکایت از خانه‌سازی در شهر زلزله‌زده طبس و حومه
تاریخ استیضاح: ۱۳۶۱
نتیجه: ابقا
علی‌اکبر ناطق نوری(وزیر وقت کشور)
علت استیضاح: عدم اجرای قانون امور بنیاد جنگ‌زدگان، بی‌توجهی به تذکر نمایندگان، ضعف در مدیریت وزارتخانه
تاریخ استیضاح: تیر ۱۳۶۲
نتیجه: ابقا
-
دولت چهارم(۱۳۶۴ – ۱۳۶۸)
در این دولت، فقط یک استیضاح رخ داد که البته مانند دولت سوم، به عزل وزیر مربوطه منجر نشد.
بهزاد نبوی(وزیر صنایع سنگین)
علت استیضاح: تخلفات و جرائم شرکت سایپا و سوءاستفاده از بیت‌المال توسط این شرکت
تاریخ استیضاح: مرداد ۱۳۶۸
نتیجه: ابقا
-
دولت پنجم(۱۳۶۸- ۱۳۷۲)
دولت پنجم به ریاست اکبر هاشمی رفسنجانی، اولین دولت پس از جنگ تحمیلی، مرداد ۱۳۶۸ با شعار کار و سازندگی روی کار آمد. قاطبه این دولت را نیروهای تکنوکرات وابسته به راست و چپ سنتی تشکیل میدادند. اولین استیضاح منجر به برکنار وزیر، متعلق به همین دولت است.
ایرج فاضل(وزیر وقت بهداشت)
علت استیضاح: سوءمدیریت در حل مسائل درمان، آموزش و حفظ ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب در سطح وزارتخانه و دانشگاه‌های علوم پزشکی
تاریخ استیضاح: آذر ۱۳۶۹
نتیجه: برکناری
محمدعلی نجفی(وزیر وقت آموزش و پرورش)
علت استیضاح: نارضایتی فرهنگیان و اولیاء از عملکرد وزیر
تاریخ استیضاح: فروردین ۱۳۷۰
نتیجه: ابقا
محمد سعیدی‌کیا(وزیر وقت راه و ترابری)
علت استیضاح: ناایمنی جاده‌ها و ضعف‌های مدیریتی در اداره فرودگاه‌ها و...
تاریخ استیضاح: اسفند ۱۳۷۱
نتیجه: ابقا
-
دولت ششم(۱۳۷۲-۱۳۷۶)
در این دولت فقط یک وزیر استیضاح شد. هاشمی رفسنجانی درباره این استیضاح گفته بود که «مجلس می‌خواهد شاگرد اول کابینه را استیضاح کند».
حسین محلوجی(وزیر وقت معادن و فلزات)
علت استیضاح: عدم اعتنای وزیر به اجرای قانون
تاریخ استیضاح: آذر ۱۳۷۳
نتیجه: ابقا
-
دولت هفتم(۱۳۷۶-۱۳۸۰)
دولت هفتم، موسوم به دولت دولت اصلاحات، به ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، متشکل از نیروهای چپ سنتی(مجمع روحانیون مبارز) و چپ مدرن(جبهه مشارکت) بود.
عبدالله نوری(وزیر وقت کشور)
علت استیضاح: عزل و نصب افراد با گرایش سیاسی خاص در استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، حمایت از آشوب‌طلبی به بهانه مشارکت سیاسی
تاریخ استیضاح: خرداد ۱۳۷۷
نتیجه: برکناری
عطاءالله مهاجرانی(وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
علت استیضاح: اشاعه مطالب خلاف عفت عمومی، وضعیت بد بازار کتاب و...
تاریخ استیضاح: اردیبهشت ۱۳۷۸
نتیجه: ابقا
-
دولت هشتم(۱۳۸۰-۱۳۸۴)
این دولت به ریاست خاتمی، از پُراستیضاح‌ترین دولت‌های بعد از انقلاب محسوب میشود که مجموعاً ۵ وزیر کابینه‌های او استیضاح شدند. از این تعداد، فقط یک استیضاح به برکناری وزیر مربوطه انجامید که در مجلس دوره هفتم بود.
علی عبدالعلی زاده(وزیر وقت مسکن و شهرسازی)
علت استیضاح: عملکرد بد بخش مسکن و کیفیت پایین ساخت‌وساز در کشور
تاریخ استیضاح: خرداد ۱۳۸۱
نتیجه: ابقا
مسعود پزشکیان(وزیر وقت بهداشت)
علت استیضاح: ضعف در مدیریت کلان، عزل‌ها و انتصاب های غلط
تاریخ استیضاح: خرداد ۱۳۸۲
نتیجه: ابقا
مرتضی حاجی(وزیر وقت آموزش و پرورش)
علت استیضاح: وضع معیشتی بد معلمان، افت تحصیلی دانش آموزان
تاریخ استیضاح: شهریور ۱۳۸۲
نتیجه: ابقا
احمد معتمدی(وزیر وقت پست و تلگراف و تلفن)
علت استیضاح: ایرادات تلفن همراه و ثابت، ماجرای ماهواره و...
تاریخ استیضاح: آبان ۱۳۸۲
نتیجه: ابقا
احمد خرم(وزیر وقت راه وترابری)
علت استیضاح: سوء مدیریت، استخدام و اخراج بی رویه مدیران و ترجیح دادن خارجی ها بر ایرانی ها در قراردادها
تاریخ استیضاح: مهر ۱۳۸۳
نتیجه: برکناری
-
دولت نهم(۱۳۸۴-۱۳۸۸)
در این دولت که نزدیک به جریان اصولگرا و ریاست آن با محمود احمدی نژاد بود، مجموعا سه استیضاح صورت گرفت که بی شک جنجالی ترین و تاریخی ترین آن، مربوط به مرحوم کردان بود.
محمدرضا اسکندری(وزیر وقت جهاد کشاورزی)
علت استیضاح: کاهش نرخ خرید گندم از کشاورزان، ایجاد مانع برای توسعه فناوری کشت محصولات تراریخته و...
تاریخ استیضاح: مهر ۱۳۸۵
نتیجه: ابقا
محمود فرشیدی(وزیر وقت آموزش و پرورش)
علت استیضاح: حذف مکانیزم‌های اداری و اجرایی درخصوص ارزشیابی معلمان، بالا رفتن آمار مردودی دانش‌آموزان و...
تاریخ استیضاح: اردیبهشت ۱۳۸۶
نتیجه: ابقا
علی کردان(وزیر وقت کشور)
علت استیضاح: غیر واقعی بودن مدرک دکترای وزیر
تاریخ استیضاح: آبان ۱۳۸۷
نتیجه: برکناری
-
دولت دهم(۱۳۸۸-۱۳۹۲)
در این دولت، مجموعا ۴ استیضاح صورت گرفت که جنجالی ترین آن، مربوط به وزیر کار بود که بعدها در ادبیات سیاسی ایران به «یکشنبه سیاه» شهره شد.
حمید بهبهانی(وزیر وقت راه و ترابری)
علت استیضاح: آمار بالای تلفات جاده ای، سقوط هواپیماها و...
تاریخ استیضاح: بهمن ۱۳۸۹
نتیجه: برکناری
مجید نامجو(وزیر وقت نیرو)
علت استیضاح: بدهی های بالای وزارت نیرو، انحراف وزارتخانه از قانون برنامه چهارم و...
تاریخ استیضاح: اسفند ۱۳۸۹
نتیجه: ابقا
شمس الدین حسینی(وزیر وقت اقتصاد)
علت استیضاح: عدم نظارت بر کارکرد بانک‌ها، عزل و نصب های بی ضابطه و...
تاریخ استیضاح: آبان ۱۳۹۰
نتیجه: ابقا
عبدالرضا شیخ الاسلامی(وزیر وقت کار)
علت استیضاح: انتصاب سعید مرتضوی به مدیرعاملی صندوق تأمین اجتماعی برخلاف نظر دیوان عدالت اداری
تاریخ استیضاح: بهمن ۱۳۹۱
نتیجه: برکناری
-
دولت یازدهم(۱۳۹۲-۱۳۹۶)
دولت اول حسن روحانی را بسیاری از منظر جریانی، شکل بازیابی شده دولت سازندگی به ریاست هاشمی رفسنجانی میدانند. در این دولت مجموعا ۴ استیضاح صورت گرفت که جز یک مورد، بقیه به ابقا انجامیدند. عباس آخوندی در این میان با دو بار استیضاح، رکوردار شد.
عبدالرضا فرجی دانا(وزیر وقت علوم)
علت استیضاح: روند کند و غیر فزاینده رشد علمی کشور، دانشجویان ستاره دار و ...
تاریخ استیضاح: مرداد ۱۳۹۳
نتیجه: برکناری
علی اصغر فانی(وزیر وقت آموزش و پرورش)
علت استیضاح: بکارگیری ۸۵ بازنشسته در وزارتخانه، عدم توانایی وزیر در احقاق حقوق فرهنگیان و...
تاریخ استیضاح: تیر ۱۳۹۴
نتیجه: ابقا
عباس آخوندی(وزیر وقت راه و شهرسازی)
علت استیضاح: عدم ساماندهی بازار مسکن، عدم پیگیری و حل مشکلات مسکن مهر و...
تاریخ های استیضاح: مهر ۱۳۹۴ ، اسفند ۱۳۹۵
نتیجه: ابقا
-
دولت دوازدهم(۱۳۹۶-۱۴۰۰)
با اینکه مجلس دهم در مقایسه با مجلس نهم، از منظر سیاسی، به دولت نزدیک تر بود، اما دولت دوم حسن روحانی استیضاح های بیشتری را تجربه کرد.
باز هم مثل قبل، عباس آخوندی پای ثابت استیضاح های مجلس بود. در این دولت، علی ربیعی با اینکه یکبار از خطر افتادن جَست اما بار دوم افتاد. تابستان ۱۳۹۷ فصل خزان دولت دوازدهم بود.
عباس آخوندی(وزیر وقت راه و شهرسازی)
علت استیضاح: وضعیت بد حوزه مسکن و...
تاریخ استیضاح: اسفند ۱۳۹۶
نتیجه: ابقا
علی ربیعی(وزیر وقت کار)
علت استیضاح: وضعیت بد صندوق تامین اجتماعی، وضعیت بد معیشت کارگران و...
تاریخ استیضاح: اسفند ۱۳۹۶
نتیجه: ابقا
محمود حجتی(وزیر وقت جهاد کشاورزی)
علت استیضاح: عدم حمایت از صادرکنندگان، وضعیت بد نهاده های دامی و...
تاریخ استیضاح: اسفند ۱۳۹۶
نتیجه: ابقا
علی ربیعی(وزیر وقت کار)
علت استیضاح: معوق نگاه داشتن طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، وضعیت بد نظام تامین اجتماعی و...
تاریخ استیضاح: مرداد ۱۳۹۷
نتیجه: برکناری
مسعود کرباسیان(وزیر وقت اقتصاد)
علت استیضاح: وضعیت بد اقشار کم درآمد، زیان دهی بیمه ها و...
تاریخ استیضاح: شهریور ۱۳۹۷
نتیجه: برکناری
-
دولت سیزدهم(۱۴۰۰-۱۴۰۳)
در دولت سیزدهم به ریاست شهید سیدابراهیم رئیسی، سیاست مجلس یازدهم همراهی حداکثری با دولت در عین استفاده از ابزارهای نظارتی همچون سوال از وزرا بود.
به همین علت در این دولت تنها یک نفر یعنی سیدرضا فاطمی امین وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت، دو مرتبه و در فاصله شش ماه استیضاح شد و نهایتا در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ برکنار از کارش کنار رفت.
